Αυτοκριτική-Αυτογνωσία

Η αυτογνωσία και η αυτoκριτική είναι έννοιες αλληλένδετες και έχουν άμεση σχέση με την αξιολόγηση και τη βελτίωση του χαρακτήρα μας.
Αυτογνωσία είναι η σταδιακή ανακάλυψη του εαυτού μας,η αδιάκοπη και επίπονη προσπάθεια του ανθρώπου να γνωρίσει τον εαυτό του,δηλαδή την ιδιαιτερότητα του,τα πλεονεκτήματα και μεινονεκτήματα του,τα θετικά και αρνητικά του στοιχεία,τις κλίσεις του,τα ενδιαφέροντα του.Η αυτογνωσία δεν είναι στατική έννοια αλλά δυναμική(εξελίσσεται),αφού συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.
Είναι ένας ευθύς και ειλικρινής διάλογος με τον εαυτό μας που μας βοηθά να εκτιμήσουμε και να αξιολογήσουμε σωστά τα πράγματα.Η αυτογνωσία συμπληρώνεται από την αυτοκριτική που είναι η μόνιμη κριτική που πρέπει να ασκεί κάθε άνθρωπος και οι δύο αποτελούν ένα συνειδησιακό έλεγχο που μας βοηθά να βελτιώσουμε τον εαυτό μας.
Αυτή η ενδοσκόπιση(ένδον+σκοπεύω-παρατηρώ) δεν είναι εύκολη υπόθεση,αλλά χρειάζεται κουράγιο και δύναμη για να μπορούμε να παραδεχτούμε τα ελλατώματα μας,τις αδυναμίες μας,τις ατέλειές μας και να μην εφευρούμε δικαιολογίες και ελαφρυντικά για ότι δε μας συμφέρει.
Η δημιουργία και η καλλιέργεια μιας ψεύτικης εικόνας για τον εαυτό μας είναι πολύ αρνητική και ενέχει επικινδυνότητα,αφού δεν οδηγεί στην αυτογνωσία.
Ένας άλλος παράγοντας που μας εμποδίζει να κάνουμε αυτογνωσία και αυτοκριτική είναι η απουσία χρόνου και οι έντονοι ρυθμοί ζωής και εργασίας που δεν μας επιτρέπουν την συνομιλία με τον εαυτό μας και την βαθύτερη αναζήτησή του.
Παρόλα αυτά,αξίζει η προσπάθεια του ανθρώπου να υπερπηδήσει όλα αυτά τα εμπόδια και να έρχεται σε καθημερινή αναμέτρηση με τον εαυτό του,εξετάζοντας σχεδόν τι καλό ή κακό έκανε,αλλά και τι δεν έπρεπε να κάνει.
Με την αυτογνωσία και την αυτοκριτική μπορεί ο άνθρωπος να ξεπερνά τις δυσκολίες του που παρουσιάζονται,να γνωρίζει καλά τον εαυτό του,να μην υποτιμά ούτε να τον υπερεκτιμά,να θέτει στη ζωή του ρεαλιστικούς στόχους και σταθμίζοντας τις δυσκολίες αλλά και τα προσόντα του να προσπαθεί να τους υλοποιήσει.Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή της αυτογνωσίας στη σωστή επιλογή επαγγέλματος,επειδή βοηθά τον άνθρωπο να συνειδητοποιήσει τις κλίσεις του,τα ενδιαφέροντα του,να αξιολογήσει τις πραγματικές ικανότητες του και να διακρίνει ποιο επάγγελμα του ταιριάζει.Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που οι Αρχαίοι Έλληνες έιχαν χαράξει στο Μαντείο των Δελφών το γνωμικό <<γνώθι σ’αυτόν>> που ο Σωκράτης το έκανε αρχή της διδασκαλίας του.
Σήμερα,ύστερα από τόσα χρόνια εξακολουθεί αυτό το γνωμικό να είναι επίκαιρο.Μέσα στη χαώδη κατάσταση που ζούμε με τα τόσα προβλήματα,τις δυσκολίες,τις διαφορετικές και αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις που προκαλούν ανασφάλεια και σύγχυση,μοναδική πυξίδα που μπορεί να μας κατευθύνει σε σωστούς δρόμους είναι η αυτογνωσία και η αυτοκριτική που μας βοηθούν να σκεφτόμαστε σωστά και να αποφασίζουμε ελεύθερα.